REHABILITACJA - KINEZYTERAPIA

Rehabilitacja stanowi nierozerwalny element procesu terapeutycznego, współdziałając z innymi metodami leczenia współdecyduje o jego efektach. Jest również niezbędnym elementem leczenia rozmaitych dolegliwości bólowych. Właściwie zaplanowana i prowadzona niejednokrotnie ogrywa równorzędną rolę co leczenie farmakologiczne. Czasem stanowi podstawowy element leczenia. Proces rehabilitacji powinien być rozpoczęty jak najwcześniej, gdy stopień zaawansowania choroby jest niewielki. Należy pamiętać, że rehabilitacja jest procesem ciągłym, rozpoczęta nie powinna być przerywana. Tak jak nie wyleczy się grypy jedną tabletką witaminy C tak nie pomoże jeden zabieg rehabilitacyjny.

W zakres rehabilitacji wchodzi kinezyterapia (gr. kinesis – ruch) czyli leczenie ruchem i gimnastyka lecznicza, terapia manualna oraz szeroki zakres zabiegów fizykalnych.

Kinezyterapia dzieli się na miejscową i ogólną

Kinezyterapia miejscowa dotyczy narządu objętego chorobą. W zależności od potrzeb wykonuje się:
     • ćwiczenia bierne- są to ćwiczenia wykonywane przez kinezyterapeutę bez czynnego udziału chorego;
     • ćwiczenia izometryczne- czyli ćwiczenia polegające na napinaniu przez pacjenta odpowiednich mięśni;
     • ćwiczenia czynno-bierne i wspomagane- ruch wykonywany jest biernie przez fizjoterapeutę natomiast pacjent w odpowiednim momencie rozluźnia mięśnie;
     • ćwiczenia samowspomagane podczas których pacjent siłą mięśni kończyny zdrowej wspomaga pracę osłabionych mięśni;
     • ćwiczenia czynne wolne- wykonywane przez samego pacjenta;
     • ćwiczenia czynne w odciążeniu- pacjent wykonuje ruch odciążonej kończyny np. podwieszonej;
     • ćwiczenia czynne z oporem np. ciężarkami.

Na kinezyterapię ogólną składają się, ćwiczenia ogólnokondycyjne, ćwiczenia obejmujące wszystkie lub większość grup mięśniowych oraz gimnastyka grupowa (ogólnousprawniająca, lecznicza kręgosłupa, odchudzająca) .

W zakresie zabiegów fizykalnych znajduje się:
     • masaże ultradźwięki, jonoforeza,
     • laseroterapia punktowa i skanerowa,
     • Solux,
     • krioterapia miejscowa,
     • magnetoterapia,
     • prądolecznictwo zobacz też TENS, PENS

Kręgosłup stanowi skomplikowany układ anatomiczno-czynnościowy. Źródłem bólu w schorzeniach kręgosłupa mogą być zmiany krążka międzykręgowego tzw. dyskopatia, stawy międzykręgowe, stawy międzywyrostkowe, zmiany zwyrodnieniowe kręgów, więzadła kręgosłupa i wszystkie inne struktury budujące kręgosłup. Poza tym źródłem bólu mogą być więzadła i mięśnie wchodzące jestostki anatomiczno czynnościowej jaką jest kręgosłup. W zależności od przyczyny i rodzaju dolegliwości dobieramy odpowiednią terapię i zabiegi mające na celu poprawę jakości życia i w miarę możliwości usunięcie przyczyny dolegliwości. Pełna profilaktyka i leczenie schorzeń kręgosłupa składa się z terapii manualnej (przegląd poniżej) oraz z odpowiednio dobranych zabiegów fizykalnych. (PENS, TENS, krioterapia, laseroterapia, ultradźwięki, pole magnetyczne).

Poniżej oferta Metod Terapeutycznych stosowanych w ramach leczenia w IDLB:

Metoda Maitland

Metoda Maitlanda należy do najpopularniejszych i najczęściej stosowanych na świecie technik terapii manualnej. Łączy w sobie kilka technik. Polega na wykonywaniu ruchów biernych w stawach. Działając na stawy, mięśnie i tkankę nerwową bada się, ocenia i leczy aparat podporowy i ruchowy. Stosowana jest w odwracalnych zaburzeniach układu ruchu: dolegliwościach bólowych, ograniczeniu ruchomości, zaburzeniach napięcia mięśniowego. W trakcie procesu rehabilitacji zastosowane techniki terapeutyczne dobierane są indywidualnie do pacjenta, modyfikowane i zmieniane w zależności od osiąganych efektów.
Metoda składa się z trzech powiązanych ze sobą części:
• wywiad dotyczący dolegliwości, schorzeń i badanie pacjenta – wynik pozwala na wybór zabiegu i technik leczenia;
• właściwa terapia – polegająca połączeniu technik mobilizacji (czyli poprawy ruchomości) chorych miejsc z technikami manipulacji. Ponadto Pacjent pod okiem terapeuty uczy się wykonywać ćwiczenia samodzielnie, wspomagając proces rehabilitacji.
• ocena efektów – po wprowadzeniu techniki terapeutycznej, a następnie po każdej zmianie techniki pacjent jest ponownie badany celem oceny jaki wywarła ona wpływ na zgłaszane dolegliwości bólowe, ograniczenie ruchomości i zmiany napięcia mięśniowego

Metoda Mulligan

Metoda Briana Mulligana polega na połączeniu techniki manualnej-mobilizacji (czyli poprawy ruchomości) z aktywnym ruchem w stawie wykonywanym przez pacjenta. Technika stosowana jest w leczeniu licznych schorzeń stawów kręgosłupa i stawów obwodowych. Pozwala na zwiększenie/przywracanie ruchomości i funkcji w stawach oraz zmniejszenie dolegliwości bólowych. Metoda jest niebolesna i komfortowa dla pacjenta

Metoda PNF (Proprioceptive Neuromuscular Facilitation)

Metoda PNF zakłada, że ruch jest efektem oddziaływania wielu bodźców: dotykowych, wzrokowych, słuchowych oraz informacji płynącej ze zmysłu równowagi, „czucia własnego ciała”. Metoda polega na ponownym uczeniu się utraconej funkcji prawidłowego ruchu np. w kończynie objętej niedowładem. W metodzie PNF pacjent uczy się wykonywać ruchy zgodnie z ich naturalnym, zbliżonym do czynności dnia codziennego wzorcem. Jednocześnie podczas wykonywania ruchu włączana jest do pracy możliwie jak największa liczba grup mięśniowych, które współdziałają w prawidłowym wykonaniu ruchu. W rezultacie pacjent odtwarza ruchy zdrowego człowieka, „uczy się własnego całego ciała”. W terapii PNF, w zależności od potrzeb pacjenta, wykorzystywane są techniki uczące ruchu i koordynacji, stabilizujące, rozluźniające, mobilizujące, przeciwbólowe i inne, a także program ćwiczeń funkcjonalnych na materacu oraz nauka chodzenia. Terapia jest dla pacjenta bezbolesna.
Początkowo terapia PNF była stosowana u pacjentów ze schorzeniami neurologicznymi, jednak ze względu na szerokie możliwości obecnie ma zastosowanie w terapii schorzeń ortopedycznych, wadach postawy skoliozach.
Poza tym terapię metodą PNF stosuje się w leczeniu:
     • deficytów po przebytym udarze niedokrwiennym i krwotocznym mózgu
     • stwardnienia rozsianego (SM),
     • choroby Parkinsona
     • chorób mięśni szkieletowych (m.in. dystrofie, zaburzenia metaboliczne, zmiany zapalne)
     • uszkodzenia tkanek miękkich aparatu ruchu: mięśni, ścięgien, więzadeł, torebek stawowych
     • bólów kręgosłupa
     • neuralgii nerwu trójdzielnego
     • zaburzeń równowagi
     • zaburzeń prawidłowego wzorca chodu
     • złamań kości

Niemiecka Terapia Manualna

zajmuje się badaniem i leczeniem odwracalnych zaburzeń funkcjonalnych układu ruchu. W pierwszym etapie w wyniku prowokacji poszczególnych struktur określa się, które miejsca są zaburzone oraz stopień ich uszkodzenia. Badanie ma również na celu ustalenie przyczyny dolegliwości. W drugim etapie, terapii stosuje się zarówno techniki mobilizacji biernej tj wykonywanych przez terapeutę, techniki mobilizacji czynnej przy współudziale chorego jak i aktywne ćwiczenia wykonywane samodzielnie przez pacjenta.

Metoda jest skuteczna podczas leczenia:
     • bólów kręgosłupa,
     • rwy kulszowej,
     • nerwobólów,
     • bólów stawów obwodowych,
     • zapaleń ścięgien i mięśni,
     • ograniczenia ruchomości w stawach.

Kaltenborn

Ortopedyczna Terapia Manualna wg koncepcji Kaltenborna i Evjentha ma zastosowanie w leczeniu schorzeń dotyczących układu kostnego i mięśniowego:
     • w zespołach bólowych stawów kręgosłupa,
     • w zespołach bólowych stawów obwodowych,
     • w leczeniu rwy.
Głównie stosowana jest do leczenia ograniczenia ruchomości w stawach kończyn, kręgosłupa i innych. Ograniczenie ruchomości w stawie w większości przypadków wywołuje dolegliwości bólowe. Poprzez mobilizację stawu i zwiększenie ruchomości uzyskuje się zmniejszenie lub ustąpienie bólu. Metoda ma również zastosowanie w celu utrzymania obecnego zakresu ruchu w stawie i spowolnienia postępującej sztywności.

Kinesiotaping

Metoda polega na oklejeniu specjalnymi, leczniczymi plastrami wybranej części ciała. Plastry mają określoną, odpowiednią elastyczność, rozciągliwość, ciężar oraz grubość. Plastry są jest odporne na działanie wody więc trzymają się skóry przez kilka do kilkunastu dni, a jednocześnie, ponieważ są przepuszczalne dla powietrza, nie powodują odparzeń. W zależności od choroby i efektów które chcemy uzyskać stosuje się odpowiednią technikę klejenia. Kinesiotaping wykazuje działanie przeciwbólowe, zmniejsza zmęczenie mięśnia i wzmożone napięcie mięśniowe, poprawia czynność mięśni nadmiernie rozciągniętych, zwiększa zakresu ruchu w stawie, stabilizuje staw i poprawia niewłaściwe ustawienie w stawie. Przyklejone plastry usprawniają również krążenie krwi i chłonki co prowadzi do zmniejszenia obrzęków limfatycznych.
euromobilizacje zobacz też zespoły z ucisku

Neuromobilizacja

polega na poprawie ruchomości i elastyczności nerwów poprzez odpowiednio dobrane ustawienie kończyny. Podczas terapii „poprzez pociąganie nerwu” działa się bezpośrednio na układ nerwowy. W wyniku terapii dochodzi do powrotu prawidłowej pobudliwości nerwów i poprawy ich funkcji. Uzyskuje bolesność oraz wpływa na szybszą regenerację podrażnionych tkanek. Metoda jest stosowana w celu zmniejszenia bólu i przyspieszenia regeneracji tkanek w ostrych stanach zapalnych, oraz w przypadku normalizacji nieprawidłowego napięcia tkanek.

McKenzie

Metoda McKenzie polega na połączeniu właściwie dobranej pozycji statycznej ciała, ćwiczeń i terapii manualnej. Przed rozpoczęciem leczenia zbierany jest od pacjenta dokładny wywiad dotyczący aktualnego schorzenia, dolegliwości z nim związanych oraz chorób towarzyszących. W kolejnym etapie wykonuje się badanie funkcjonalne polegające na wykonaniu testu powtarzanymi ruchami. W terapii wykorzystuje się czynniki mechaniczne generowane przez siłę samego pacjenta. Metoda ma zastosowanie w leczeniu schorzeń kręgosłupa w celu poprawy mechaniki kręgosłupa, stawów oraz tkanek okołostawowych.

Rehabilitacja narządu ruchu, Rehabilitacja Ortopedyczna
Niemal wszystkim schorzeniom ortopedycznych towarzyszy mniejszy lub większy ból. Poza leczeniem farmakologicznym niezbędnym warunkiem powodzenia leczenia jest właściwa rehabilitacja. Odpowiednio dobrane zabiegi fizjoterapeutyczne zmniejszają ból, zapobiegają postępowi choroby i przeciwdziałają skutkom unieruchomienia. W zakres rehabilitacji wchodzą zabiegi fizjoterapeutyczne i ćwiczenia usprawniające, które umożliwiają powrót do zarówno do aktywności dnia codziennego jak i aktywności sportowej.

Rehabilitacja stanowi niezbędny element uzyskania sprawności u osób po:
     • endoprotezoplastyce,
     • artroskopiach,
     • rekonstrukcjach więzadeł,
     • złamaniach,
     • z zespołami bólowymi kręgosłupa,
     • i innymi dolegliwościami odkręgosłupowymi.

Zapytaj swego lekarza o możliwość korzystania z zabiegów rehabilitacyjnych.

Rehabilitacja schorzeń neurologicznych.
Leczenie schorzeń neurologicznych zazwyczaj jest procesem długotrwałym, w którym bardzo ważną rolę odgrywa właściwie dobrana i zaplanowana oraz systematyczna rehabilitacja. Większość schorzeń neurologicznych wymaga profesjonalnej i długotrwałej pomocy fizjoterapeuty mającej na celu poprawę stanu lub powrót utraconych funkcji. Rehabilitacja neurologiczna jest szerokim, interdyscyplinarnym i złożonym zagadnieniem. Rehabilitacja jest niezbędna w leczeniu dysfunkcji dotyczących pionizacji, zaburzeń chodu i równowagi, niedowładów kończyn dolnych i górnych oraz w leczeniu spastyczności. Szczególnego znaczenia nabiera u chorych po udarze mózgu. Praca fizjoterapeuty z osobą z niedowładem połowiczym daje nadzieję na powrót do normalnego funkcjonowania. W przypadku osób ze stwardnieniem rozsianym, chorobą Parkinsona czy też chorobą neuronu ruchowego właściwie prowadzona rehabilitacja pozwala znacznie opóźnić postęp choroby i niesprawności.

Rehabilitacja w chorobach nowotworowych.
Choroba nowotworowa jest chorobą całego organizmu. Rozrastający się nowotwór poza miejscowym uszkodzeniem tkanek negatywnie wpływa na pracę pozostałych narządów i układów. W chorobach nowotworowych niezależnie od rodzaju nowotworu i stosowanego leczenia onkologicznego ważną rolę odgrywa fizjoterapia. Celem rehabilitacji jest w maxymalnie możliwym stopniu powrót do poprzedniej jakości życia oraz poprawa komfortu fizycznego i psychicznego. Stosowanie zabiegów rehabilitacyjnych jest wskazane w każdym stadium choroby. Właściwie dobrana fizjoterapia przeciwdziała obrzękom i zmniejszaniu siły mięśniowej, które często towarzyszą chorobie nowotworowej.
Rehabilitacja odgrywa również ważną, wspomagającą rolę w leczeniu bólu nowotworowego.

Rehabilitacja w reumatologii zobacz też bóle stawów, bóle w chorobach reumatycznych, choroba zwyrodnieniowa stawów
Istotą chorób reumatycznych jest powodujący ograniczenie ruchowe postępujący proces ogólnej niesprawności, zniekształcenie i ograniczenie ruchomości stawów oraz ból w obrębie zajętych struktur. Celem leczenia jest złagodzenie lub usunięcie dolegliwości, w tym również dolegliwości bólowych oraz utrzymanie aktywnego trybu życia. Postępowanie niefarmakologiczne jest niezbędnym elementem leczenia, pozwala znacząco zmniejszyć objawy choroby i liczbę zażywanych leków. Odpowiednio stosowane ćwiczenia ruchowe są warunkiem zahamowania postępu choroby i poprawy sprawności. Program ćwiczeń powinien być wdrażany pod okiem rehabilitanta i kontynuowany w domu. Poza tym stosowana jest terapia fizykalna: PENS, TENS, krioterapia, laseroterapia, ultradźwięki, pole magnetyczne. W bardziej zaawansowanym stadium choroby pomocne jest zaopatrzenie ortopedyczne: laski, kule i chodziki pomagające w poruszaniu się, wkładki korekcyjne do butów i odpowiednie obuwie zmniejszające obciążenie kręgosłupa oraz stawów kończyn dolnych, bądź zastosowanie urządzeń wspomagających w codziennych czynnościach, np. uchwyty przy wannie i schodach, odpowiednio wysokie łóżka. Unieruchomienie zalecane jest jedynie w przypadku znacznego zaostrzenia choroby z objawami zapalenia stawu. Ważne jest utrzymanie prawidłowej masy ciała.

Osteoporoza
W profilaktyce i leczeniu osteoporozy duże znaczenie ma ruch i regularnie wykonywane ćwiczenia fizyczne. Utrzymywanie sprawności fizycznej z jednej strony chroni przed postępem choroby, a z drugiej poprzez podniesienie sprawności zmniejsza ryzyko upadków i ewentualnych złamań. W początkowym stadium osteoporozy ważna jest profilaktyka narastania i utrwalania zniekształceń układu ruchu. Niezbędnym elementem jest nauka utrzymania prawidłowej postawy. Zwiększenie codziennej aktywności ruchowej jest najważniejszym czynnikiem stymulującym odnowę układu kostnego, utrzymania właściwej siły mięśniowej, zachowania prawidłowego zakresu ruchomości w obrębie stawów.