Klasterowe bóle głowy / bóle głowy Hortona
Klasterowy ból głowy jest jednym z najgorszych bólów głowy. Bóle klasterowe często pozostają nierozpoznane, lub są mylone z innego typu bólami głowy np. z migreną lub neuralgią trójdzielną.
Klasterowy ból głowy jest bardzo silny. Występuje zawsze po jednej stronie i obejmuje okolice oczodołu, skroń, policzek, szczękę. Pojawia się nagle, narasta w ciągu dnia, a pojedynczy napad bólu trwa od 15 do 80 minut. W ciągu doby występuje od 1 do nawet 8 napadów.
Do charakterystycznych objawów towarzyszących należy:
- łzawienie, zaczerwienienie spojówek,
- opadanie lub obrzęki powieki,
- zwężenie źrenicy, osłabianie odruchu rogówkowego,
- uczucie zatkania nosa, wydzielina z nosa,
- jednostronne pocenie się i zaczerwienienie twarzy.:
- przyspieszenie lub zwolnienie częstości akcji serca,
- nudności i wymioty,
W przeciwieństwie do migreny w trakcie napadu bólu, chory nie może znaleźć sobie miejsca, jest pobudzony, przyjęcie stałej pozycji lub położenie się nasila objawy. Ból jest tak silny, że opisywano próby samobójcze w trakcie ataku klasterowego bólu głowy.
Ataki klasterowego bólu głowy pojawiają się seriami nazywanymi klasterem, który trwa od 1 tygodnia do roku (zwykle 2-12 tygodni). Po klasetrze nadchodzi okres przerwy, który trwa od 3 miesięcy do kilku lat. U około 1/4 chorych występuje tylko jeden klaster w życiu. Niestety około 10-15% chorych nie ma okresów przerwy i ból głowy występuje codziennie, co nazywane jest przewlekłym KBG. U tych pacjentów klaster trwa co najmniej rok, a przerwy między klastrami nie występują lub są krótsze niż 3 miesiące.
Klasterowy ból głowy najczęściej występują częściej u mężczyzn pomiędzy 30, a 40 rokiem życia.
Przyczyny występowania klastrowego bólu głowy do dzisiaj pozostają nie do końca wyjaśnione. Czynnikiem wywołującym atak może być alkohol. Większość chorych na KBG jest lub była narażona na działanie dymu papierosowego (czynnie lub biernie). Objawy KBG mogą być wynikiem innej choroby (np. rozwarstwienia tętnicy szyjnej) - wówczas jednak nie należy stawiać rozpoznania KBG, tylko bólu głowy wtórnego do choroby wywołującej.
Leczenie KBG jest trudne.
Podczas ataku bólu najważniejsze jest natychmiastowe podanie szybko działającego leku. Skuteczne są tryptany w postaci zastrzyków lub sprayu donosowego. Niestety w Polsce ich dostępność jest niewielka, a przeszkodą jest też wysoka cena. Atak bólu przerywa tez wdychanie czystego tlenu.
Równolegle do leczenia przerywającego ból należy włączyć leczenie profilaktyczne, które ma za zadanie przerwać klaster i zapobiec wystąpieniu kolejnego. Do czasu zadziałania leczenia profilaktycznego można podać doustnie sterydy lub wykonać blokadę podpotyliczną.
Inne nazwy klasterowego bólu głowy: neuralgia rzęskowa, erytromelalgia głowy, erytroprozopalgia Binga, hemikrania naczynioporaźna, przewlekła hemikrania neuralgiczna, histaminowy ból głowy, bóle głowy Hortona, choroba Harrisa-Hortona, neuralgia migrenowa Harrisa, neuralgia skalista Gardnera, neuralgia Sludera, neuralgia klinowo-podniebienna, neuralgia Widiusza.