Jaskra i bóle głowy
Choć jaskrę zwykło się uznawać za jedną chorobę, to jest to tak naprawdę grupa chorób prowadzących do uszkodzenia nerwu wzrokowego. Nieleczona prowadzi do stopniowego uszkodzenia wzroku, a nawet ślepoty. Większość typów jaskry przebiega bezobjawowo, a bóle głowy pojawiają się tylko w niektórych jej rodzajach (np. jaskrze wąskiego kąta przesączania).
Ból głowy w jaskrze jest zwykle związany z gwałtownym wzrostem ciśnienia w gałce ocznej (najczęściej przekracza 50 mmHg przy normie do 21 mmHg). Bóle zwykle dają wrażenie rozsadzania oka, ale mogą też być odczuwane w całej głowie. Poza tym pojawiają się nudności i wymioty oraz kołatania serca, a także nadwrażliwość na światło i łzawienie - objawy, które mogą nasuwać podejrzenie migreny. Często, przed ostrym atakiem jaskry pojawiają się okresowe bóle głowy i oka o niedużym nasileniu. W tym okresie występują także tęczowe koła wokół źródeł światła oraz zamglone widzenie. Dolegliwości te pojawiają się w szczególności w ciemności, co sprawia, że często chorzy skarżą się na pojawianie się bólu głowy po zmroku.
Oko w ataku jaskry jest zaczerwienione z siną obwódką wokół rogówki (tzw. nastrzyk głęboki). Źrenica staje się szersza niż w zdrowym oku i nie reaguje na światło. Gałka oczna jest "twarda jak kamień" przy dotyku. Na dnie oka można zaobserwować obrzęk tarczy nerwu wzrokowego, poszerzenie żył i wybroczyny na tarczy nerwu. Gwałtowny wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego jest stanem ostrym, wymagającym pilnego leczenia, mającego przerwać atak jaskry i zminimalizować uszkodzenie wzroku. Leczenie polega na podaniu w odpowiedniej kolejności leków. Następnie wykonuje się irydotomię laserową lub chirurgiczną, aby zapobiec kolejnym atakom.
Tabela 1. Kryteria Międzynarodowego Towarzystwa Bólów Głowy rozpoznania bólu głowy w przebiegu jaskry pierwotnej zamkniętego kąta.
A. Każdy nowy ból głowy spełniający kryteria C
B. Została zdiagnozowana jaskra ze wzrostem ciśnienia śródgałkowego
C. Udowodniono związek przyczynowo-skutkowy poprzez spełnienie co najmniej dwóch z poniższych:
1. ból rozwinął się wraz z innymi miejscowymi objawami jaskry;
2. ból znacznie się nasilił wraz z innymi objawami jaskry;
3. ból znacznie się zmniejszył się lub ustąpił wraz z ustąpieniem innych objawów napadu jaskry;
4. ból występuje po tej samej stronie, co jaskra.
D. Inne rozpoznanie ICHD-3 nie tłumaczy lepiej obserwowanych objawów.
A. Każdy nowy ból głowy spełniający kryteria C
B. Została zdiagnozowana jaskra ze wzrostem ciśnienia śródgałkowego
C. Udowodniono związek przyczynowo-skutkowy poprzez spełnienie co najmniej dwóch z poniższych:
1. ból rozwinął się wraz z innymi miejscowymi objawami jaskry;
2. ból znacznie się nasilił wraz z innymi objawami jaskry;
3. ból znacznie się zmniejszył się lub ustąpił wraz z ustąpieniem innych objawów napadu jaskry;
4. ból występuje po tej samej stronie, co jaskra.
D. Inne rozpoznanie ICHD-3 nie tłumaczy lepiej obserwowanych objawów.
Piśmiennictwo:
W przygotowaniu tego wpisu posiłkowałem się rozdziałem na temat jaskry pierwotnej zamkniętego kąta autorstwa dr Moniki Turczyńskiej i dr hab. Joanny Brydak-Godowskiej z przygotowywanej publikacji: "Bóle głowy - przypadki kliniczne".
