Idiopatyczne nadciśnienie śródczaszkowe

Obrzęk tarczy nerwu wzrokowego w przebiegu nadciśnienia śródczaszkowego.
Jonathan Trobe, M.D. - University of Michigan Kellogg Eye Center
Prawa autorskie wg: the Creative Commons Attribution 3.0 Unported.

 

Mózg zanurzony jest w płynie mózgowo-rdzeniowym (PMR), który odgrywa kluczową rolę dla właściwego funkcjonowania układu nerwowego. W niektórych zaburzeniach, takich jak guzy mózgu, ciśnienie PMR może wzrastać ponad normę. Dzieje się tak również w idiopatycznym nadciśnieniu śródczaszkowym (Idiopathic Intracranial Hypertension - IIH).

IIH jest rzadkim problemem częściej występujący, u otyłych kobiet w wieku rozrodczym. Głównym objawem (90%) jest ból głowy, często szczególnie zaznaczony w godzinach porannych oraz przy kaszlu czy napinaniu mięśni brzucha. Ból ten może przypominać niekiedy migrenę lub napięciowe bóle głowy. Do innych objawów należą krótkotrwałe zaburzenia widzenia pod postacią zaciemnionego lub rozmazanego obrazu, a także podwójne widzenie. Niekiedy uszkodzenie wzroku jest trwałe i może być potwierdzone w badaniu pola widzenia. Do innych symptomów należy pulsujący szum uszny (pacjent słyszy swoje tętno), zaburzenia węchu, zawroty głowy, nudności i wymioty, problemy z koncentracją uwagi i pamięcią, zaburzenia nastroju, sztywność karku. Objawem sugerującym IIH jest obrzęk tarcz nerwów wzrokowych stwierdzany często (choć nie zawsze) w badaniu dna oka.

Międzynarodowa Klasyfikacja Bólów Głowy z 2018 r. opisuje IIH jako:
A. Nowy ból głowy lub znacznie nasilony dotychczas istniejący ból głowy spełniający kryterium C.
B. Oba z poniższych są spełnione:
1. Zdiagnozowano idiopatyczne nadciśnienie śródczaszkowe;
2. Ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego przekracza 250 mm PMR (280 mm PMR u dzieci).
C. Co najmniej jedno z poniższych jest spełnione:
1. Ból głowy rozwinął się lub zaostrzył wraz z pojawieniem się IIH, lub doprowadził do jego odkrycia;
2. Bólowi głowy towarzyszy co najmniej jeden objaw:
a) pulsujący szum uszny;
b) obrzęk tarczy nerwu wzrokowego.
D. Objawy nie odpowiadają lepiej innemu rozpoznaniu Międzynarodowej Klasyfikacji Bólów Głowy.

U pacjentów z podejrzeniem IIH należy przeprowadzić nakłucie lędźwiowe z pomiarem ciśnienia PMR. Ponadto zalecane jest wykonanie rezonansu magnetycznego mózgu wraz z angiografią. Angiografia służy wykluczeniu przebiegających podobnie chorób naczyniowych z zakrzepicą zatok żylnych na czele. Z kolei w badaniu rezonansu magnetycznego stwierdzane są zwykle typowe dla IIH zmiany.

W leczeniu wykorzystywane są różnorodne interwencje obejmujące redukcję masy ciała, farmakoterapię oraz metody chirurgicznej. Między innymi zauważono, iż spadek wagi jedynie o 6% zmniejsza obrzęk tarczy nerwu wzrokowego. Z kolei wśród leków doustnych najskuteczniejszy jest acetazolamid. Natomiast, gdy leczenie nie przynosi spodziewanej poprawy, a utrata wzroku postępuje, należy rozważyć leczenie neurochirurgiczne.

Więcej
W przygotowaniu tego wpisu posiłkowałem się rozdziałem na temat IIH autorstwa dr Anny Gryglas-Dworak oraz Marcina Straburzyńskiego z przygotowywanej publikacji: "Bóle głowy - przypadki kliniczne".

fb.png

instagram.png

Instytut Diagnostyki i Leczenia Bólu - Leczenie bólu głowy

ul. Kacza 8, 01-013 Warszawa

+48 22 710 33 33

Rejestracja online

Instytut Diagnostyki i Leczenia Bólu