Neuropatia cukrzycowa

Jedną z powszechnych komplikacji cukrzycy jest neuropatia cukrzycowa; przysparzająca najwięcej problemów i obniżająca jakość życia. Częstość występowania neuropatii cukrzycowej dotyczy do 90% wszystkich chorych na cukrzycę, a około 10% ma kliniczne objawy jeszcze przed postawieniem rozpoznania cukrzycy. Za najważniejsze czynniki rozwoju schorzenia w przebiegu cukrzycy uważa się czas trwania choroby oraz stopień wyrównania poziomu cukru we krwi. Patogeneza uszkodzenia nerwów w cukrzycy jest niezwykle złożona. Uszkodzenie komórek nerwowych wynika z przewlekłej hiperglikemii oraz nieprawidłowej regulacji mikrokrążenia, powodującej zwężenie światła naczyń i zmniejszenie przepływu krwi, prowadzące do niedotlenienia nerwów. Dodatkowo u chorych często występuje tzw. insulinooporność, prowadząc do zmniejszonego wykorzystania cukru przez komórki organizmu i dalszego wzrostu jego poziomu we krwi. Neuropatia cukrzycowa może przebiegać skrycie lub ujawniać się w rożnie długim okresie od momentu rozpoznania cukrzycy.

Objawy te możemy podzielić na:

1. Wynikające z utraty funkcji

• osłabienie czucia
• osłabienie odruchów głębokich
• niedowład i zanik mięśni

2. Wynikające z nadpobudliwości uszkodzonych włókien nerwowych

• drętwienie
• pieczenie
• ból
• przeczulica

Przebieg neuropatii cukrzycowej jest indywidualny dla każdego chorego, a objawy są niecharakterystyczne, mogą przypominać symptomy występujące w wielu innych chorobach jak np.:

• uczucie chodzenia po wacie,
• dziwne czucie podłogi,
• niemożność odwrócenia strony w książce, rozróżnienia monet,
• często skurcze mięśni łydek sugerujące zaburzenia ukrwienia żylnego podudzi.

Często pierwszym i dominującym objawem, zmuszającym chorego do szukania pomocy specjalisty jest przeczulica skóry i ostry, piekący, przeszywający ból. Bólowi towarzyszy kłucie, mrowienie, oziębienie, drętwienie lub pieczenie. Przy neuropatii cukrzycowej pojawia się niedoczulica. Objawy zazwyczaj ulegają nasileniu nocą.

Klinicznie najczęstszą postacią jest symetryczna odsiebna polineuropatia czuciowo-ruchowa. Pierwsze objawy dotyczą kończyn dolnych. Charakterystyczna jest symetria objawów z zaburzeniami czucia i dolegliwościami bólowymi o typie "rękawiczek i skarpetek". Dominuje ból i przeczulica, z czasem dołącza się utrata czucia temperatury oraz zmniejszenie czucia lekkiego dotyku i ukłucia igłą. Polineuropatia może mieć nagły początek, sprowokowany przez stres czy też rozpoczęcie leczenia cukrzycy.

Również często występującą neuropatią jest zespół cieśni kanału nadgarstka, który u chorych na cukrzycę występuje 2-7 razy częściej niż w zdrowej populacji. Często bywa bezobjawowy.

Pamiętać należy o stanowiącej poważne i częste powikłanie cukrzycy, neuropatii autonomicznej. Zmiany mogą dotyczyć całego układu autonomicznego. Choroba często przebiega bezobjawowo lub ujawnia się jako nieprawidłowości jednego, lub więcej narządów:

• układu krążenia, z zaburzeniami rytmu serca i autoregulacji ciśnienia krwi,
• układu pokarmowego,
• moczowo-płciowego,
• gruczołów potowych.

Leczenie neuropatii jest złożone. Skuteczność klasycznych leków przeciwbólowych jest niewielka. Do leków mających działanie przeciwbólowe należą leki przeciwdepresyjne i przeciwdrgawkowe. Stosuje się leki poprawiające funkcjonowanie uszkodzonych nerwów: kwas - liponowy (ALA) oraz witaminy z grupy B. Pomocniczo stosuje się dożylne wlewy z lidokainy, oraz miejscowo kapsaicynę.