Ból w zespołach cieśni, neuropatie z ucisku
W organizmie człowieka znajdują się stałe miejsca, w których przebiegający tam nerw, ze względu na występujące tam stosunki anatomiczne, ma skłonność do bycia uciśniętym. Ucisk na nerw może być spowodowany przez pogrubiały mięsień, więzadło lub wyrośl kostną. Do ucisku może dojść w czasie szczególnie głębokiego np. poalkoholowego snu lub w czasie znieczulenia operacyjnego. Ten rodzaj neuropatii, nazywany neuropatią z ucisku. Najczęstszą neuropatią uciskową jest ucisk nerwu pośrodkowego pod postacią zespołu cieśni kanału nadgarstka (ZCN).
Choroba występuje częściej u kobiet, u osób korzystających zawodowo z klawiatury komputera lub wykonujących pracę obciążająca nadgarstek np. praca przy taśmie produkcyjnej. Ma tendencję do występowania na obydwu kończynach. Miejscem ucisku nerwu pośrodkowego jest nadgarstek, a dokładnie kanał nadgarstka (zespół kanału nadgarstka, zespół cieśni, zespół cieśni nadgarstka). Do charakterystycznych objawów zespołu cieśni kanału nadgarstka należą zaburzenia czucia na ręku dotyczące palców I, II i III od strony dłoni.
W przypadku zespołu nerwu łokciowego miejscem ucisku jest najczęściej okolica nieco powyżej łokcia, gdzie nerw ten przebiega w stosunkowo płytkim rowku kostnym, tuż pod skórą (zespół uciskowy nerwu łokciowego w rowku, zespół rowka łokciowego), rzadziej w okolicy nadgarstka w tzw. kanale Guyona (zespół kanału Guyona). Pierwszym objawem jest ból i drętwienie w obrębie IV i V palca oraz zewnętrznej strony ręki i przedramienia. W obu zespołach głównym objawem jest ból, mrowienie, drętwienie odpowiednich palców, ręki, okolicy nadgarstka z promieniowaniem do przedramienia, łokcia czy nawet barku. Występuje pogorszenie sprawności ręki, wypadanie przedmiotów z ręki. Dolegliwości typowo nasilają się nocą. W dłużej trwającej chorobie pozbawione impulsów nerwowych mięśnie ulegają stopniowemu zanikowi.
Uciskowa neuropatia nerwu promieniowego najczęściej powstaje wskutek wielogodzinnego ucisku ramienia przez ciężar własnego ciała (np. o poręcz ławki) lub głowę drugiej osoby, dochodzi wówczas do porażenia prostowników i ręka przybiera kształt opadający. Uszkodzenie to nazywane jest również "porażeniem sobotniej nocy", gdyż zdarza się najczęściej po nadużyciu alkoholu i nagłym zaśnięciu. Występuje charakterystyczny niedowład ręki "ręka opadająca".
Neuropatia strzałkowa (uszkodzenie nerwu strzałkowego) powstaje w wyniku uszkodzenia nerwu na podudziu, po jego zewnętrznej stronie, kilka centymetrów pod kolanem na wysokości główki kości strzałkowej. Do ucisku może dojść w wyniku noszenia wysokiego, twardego obuwia lub urazu w tej okolicy (np. upadek na motocyklu), w wyniku długotrwałego przebywania w pozycji z "założeniem nogi na nogę" lub na kolanach, też w czasie robót ogrodniczych w kucki. Powstaje również w wyniku zabiegów przeprowadzonych w pozycji "ginekologicznej". Objawia się opadaniem stopy zmuszającym do wysokiego unoszenia kolan w czasie chodzenia. Rozpoznanie każdej neuropatii stawia się na podstawie dolegliwości zgłaszanych przez pacjenta, badania kończyny, badania EMG i również USG. Najważniejszym badaniem jest EMG, które pozwala postawić rozpoznanie, określić lokalizację ucisku, a także stopień uszkodzenia nerwu, co jest istotne, przy prognozowaniu poprawy po leczeniu.
Leczenie zależy od miejsca i przyczyny ucisku. Wyniki zależą od stopnia zaawansowania choroby w chwili rozpoczęcia leczenia, im nerw bardziej uszkodzony, tym mniejsza szansa na pełne wyleczenie.
Stosuje się leczenie:
- leki p/bólowe,
- leki poprawiające funkcje nerwu,
- fizykoterapię elektroterapia, magnetoterapia, laseroterapia,
- unieruchomienie ręki na noc,
- blokady nerwu,
- chirurgiczne uwolnienie uciśniętego nerwu,
- ćwiczenia usprawniające; bierne, czynno-bierne, czynne,
- akupunkturę.