Ból neuropatyczny, polineuropatia
Ból neuropatyczny jest to ból, który powstaje w wyniku uszkodzenia układu nerwowego. Dotyka do 10% ludności. W warunkach prawidłowych nerwy służą do przesyłania sygnałów bólowych poprzez zlokalizowany w kręgosłupie rdzeń kręgowy aż do świadomości, czyli mózgu. Sygnały te informują o możliwym lub istniejącym uszkodzeniu tkanek i narządów. Ból neuropatyczny powstaje, gdy zostaje zaburzone przewodzenie informacji ruchowych i czuciowych wzdłuż włókien nerwowych lub odbiór tych informacji w rdzeniu kręgowym i mózgu. Na skutek uszkodzenia nerwów albo też wskutek zaburzenia ich działania zaczynają one wysyłać do mózgu nieprawidłowe, wyolbrzymione i zniekształcone informacje o bólu. Jest to ból neuropatyczny, który wynika z uszkodzenia obwodowego układu nerwowego (nerwów), taki ból nazywa się wtedy nerwobólem, neuralgią lub neuropatią. W przypadku uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego (mózgu lub rdzenia kręgowego) mózg również odbiera sygnały bólowe o "nieistniejącym" uszkodzeniu. Jest to tzw. ośrodkowy ból neuropatyczny. Głównym objawem bólu neuropatycznego jest uciążliwy, nieprzyjemny, piekący, palący, przeszywający ból. Bólowi towarzyszy drętwienie, mrowienie, palenie, parzenie kończyn, uczucie zimna lub gorąca w kończynach, wrażenie osłabienia kończyn. Często występuje przeczulica skóry; ból może pojawiać się pod wpływem dotyku, podmuchów powietrza, kontaktu z ubraniem, ciepła lub zimna. Pojawiają się skrajne reakcje jak nadmierna odpowiedź na bodziec bólowy lub zniesienie czy też osłabienie czucia. Często ból pojawia się z opóźnieniem i promieniuje poza obszar uszkodzonego nerwu. Ból może mieć stały lub napadowy charakter, kiedy nagle pojawia się jako krótkotrwałe, niezwykle silne, wręcz przeszywające uczucie odbierany jest często jako "porażenie prądem". Dolegliwości najczęściej nasilają się w nocy zaburzając sen lub wręcz powodując bezsenność. Często uszkodzeniu nerwu towarzyszą obrzęki, zmiany skórne, wypadanie włosów, brak lub wzmożona potliwość, zaburzenia unaczynienia - blade sine, zimne kończyny.
Ból neuropatyczny występuje w wielu chorobach i stanach:
dyskopatiach, zmianach zwyrodnieniowych kręgosłupa
cukrzycy
nowotworach
miażdżycy tętnic
chorobach hematologicznych np. szpiczaku mnogim
chorobach reumatologicznych np. reumatoidalnym zapaleniu stawów, twardzinie, toczniu
boreliozie
półpaścu i innych chorobach zakaźnych
AIDS
Ból neuropatyczny może występować w przebiegu terapii niektórymi lekami, np.:
podczas leczenia niektórymi preparatami przeciwnowotworowymi
izoniazydem stosowanym w leczeniu gruźlicy,
fenytoiną, będącą lekiem przeciwpadaczkowym.
Do innych przyczyn wystąpienia bólu neuropatycznego należą:
niedobory żywieniowe, np. u osób niedożywionych, z zaburzeniami wchłaniania jelitowego, u alkoholików.
nadmierne stosowanie niektórych środków i leków, np. witamin z grupy B, najczęściej B6.
zatrucie ołowiem lub innymi substancjami toksycznymi.
Najważniejszą sprawą w leczeniu jest wykrycie czynnika prowadzącego do wystąpienia bólu neuropatycznego i objawów neuropatii. W miarę możliwości należy wyeliminowac przyczynę jego powstawania.
Leczenie bólu neuropatycznego jest trudne. Zwykle stosowane leki przeciwbólowe są nieskuteczne.
Stosuje się:
leki przeciwdrgawkowe,
leki przeciwdepresyjne,
leki znieczulające miejscowo i ogólnie
leki wspomagające pracę uszkodzonych struktur nerwowych,
fizykoterapię, elektroterapię, magnetoterapię, laseroterapia,
hydroterapia: kąpiele perełkowe, masaż wodno-wirowy
blokady nerwu,
neurolizę
termolezję
masaż, pomaga wyeliminować lub znacznie zmniejszyć dolegliwości wynikające z przykurczów lub nadmiernego napięcia mięśni.